Σάββατο 16 Νοεμβρίου 2013

Γερούνδιο

                                                                                                          Αναστάσιος Ντόκος
                                                                                                                φιλόλογος
                                                    ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ (Gerundium) 
Το γερούνδιο είναι ρηματικό ουσιαστικό ουδετέρου γένους, με ενεργητική σημασία. Κλίνεται μόνο στις πλάγιες πτώσεις του ενικού αριθμού κατά τη β’ κλίση. Ισοδυναμεί με τις πλάγιες πτώσεις του έναρθρου απαρεμφάτου της ελληνικής. 

Gen.
-ndi
ama-ndi
dele-ndi
dic-e-ndi
audi-e-ndi
Dat.
-ndo
ama-ndo
dele-ndo
dic-e-ndo
audi-e-ndo
Acc.
-ndum
ama-ndum
dele-ndum
dic-e-ndum
audi-e-ndum
Abl.
-ndo
ama-ndo
dele-ndo
dic-e-ndo
audi-e-ndo

       
Gen.
pugnandi (τοῦ μάχεσθαι)
Dat.
pugnando (ες (προς) τ μάχεσθαι)
Acc.
pugnandum (τ μάχεσθαι)
Abl.
pugnando μάχεσθαι) ή εμπρόθετο έναρθρο απαρέμφατο


                                  Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΥΝΔΙΟΥ

               ΠΤΩΣΗ
           ΣΥΝΑΠΤΕΤΑΙ
                 ΧΡΗΣΗ
ΓΕΝΙΚΗ

σε ουσιαστικά ή επίθετα (απρόθετη γενική γερουνδίου)
συμπλήρωμα της έννοιας τους (γενική αντικειμενική)
π.χ. cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam. (32)
στις προθέσεις causa/gratia (από τις οποίες προτάσσεται)
εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού
π.χ. In Africam venit pugnandi causa(=ήλθε στην Αφρική για να πολεμήσει)
ΔΟΤΙΚΗ
σε επίθετα που σημαίνουν «κατάλληλος», «χρήσιμος» (aptus, idoneus, commudus, utilis, facilis, par) (απρόθετη δοτική γερουνδίου)
επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού
π.χ. locus pugnando (=pugnae) idoneus (=τόπος κατάλληλος για μάχη)
aptus dicendo (=επιτήδειος στο λόγο)
ΑΙΤΙΑΤΙΚΗ
πάντα στις προθέσεις ad, in
εμπρόθετος προσδιορισμός του σκοπού ή προορισμού ή της αναφοράς
π.χ. non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum (32)
(=όχι μόνο για να τις κοιτάζουμε αλλά και για να τις μιμούμαστε)
ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗ
στις προθέσεις de, (ex, in, ab)
εμπρόθετος προσδιορισμός της αναφοράς (αφετηρίας κ.α.)
π.χ. liber de beate vivendo (=βιβλίο για την ευτυχισμένη ζωή) (αναφορά)
in pugnando cecidit (=Σκοτώθηκε ενώ πολεμούσε) (χρόνος)
ή χρησιμοποιείται απρόθετα
επιρρηματικός προσδιορισμός του τρόπου
π.χ. colendo et cogitando hominess excellentes… (32)

Σημείωση: Για να εκφραστεί αναφορά σε εξάρτηση από επίθετα που σημαίνουν κατάλληλος, ικανός, χρήσιμος κ.α. (idoneus, aptus, utilis κ.α.) χρησιμοποιείται:
α) ad (in) + αιτιατική γερουνδίου: π.χ. utilia ad faciendum

β) αφαιρετική σουπίνου: π.χ. utilia factu (48)